Về xứ Nghệ

Tác giả: Cú Đỉn (CHLB Đức)

Đường vô xứ Nghệ quanh quanh

Chắc bạn sẽ thắc mắc, tại sao 1 ngài Hà nội như tôi lại  nỏ dùng từ „thăm“ mà lại dùng từ „Về“ hết sức thân thương khi viết về chuyến  đi Nghệ an vừa rồi.Đơn giản thế ni, như bát nác chè xanh, thanh kẹo cu đơ .. từ tấm bé  tui đã coi vùng đất ni như 1 vùng cổ tích..mỗi khi tôi chìm vào giấc ngủ.
               Nhớ mãi 2 câu thơ ni, học từ hồi tấm bé

                     Đường vô xứ Nghệ quanh quanh

                 Non xanh nước biếc như tranh họa đồ

Một tuổi thơ trong sáng, một sự tưởng tượng phiêu diêu, kì ảo.Với tôi, xứ Nghệ ni nó  như 1 miền cổ tích, mà ngày đêm tôi hằng khao khát được đến đó 1 lần, 1 lần thôi, để được tận hưởng nhìn ngắm cái bức tranh họa đồ ấy ra sao.

Khi hơi lơn lớn 1 chút, tôi bỗng ngộ ra rằng, các tỉnh từ Ninh bình hắt ra phia bắc, như các tỉnh Hà tây, Thái bình, Nam định, Hà nam, Hưng yên.. cái chất miền vùng thực ra không có gì được phân biệt thật rõ nét để có thể gọi đôi chút đại diện cho 1 vùng đất, một tập người..ngoài cái tật nói ngọng đáng yêu, nỏ phân biệt được ch, tr, r, d x, s mà có lần bạn Mô của chúng ta đã viết trong 1 bài ngắn về..Sửa đổi ngôn ngữ cho đúng  với thí dụ hết sức ngắn gọn , chính xác nỏ bắt bẻ được dù chỉ 1 chữ  đó là „Mưa dào dải dác“..ha ha ha.

Bây chừ ngài Hà „lội“ chúng tôi và các miền đất như tôi vừa kể trên vẫn nỏ phân biệt được Lờ, nờ Sờ chim S, sờ bướm X…khổ rứa.Đi xa lâu ngày, người ta hay nói về Hà nội với ít nhiều tự hào là người ( thậm chí có người còn vơ vào) của một  vùng đất thanh lịch bậc nhất với biểu tượng ..Hồ Tây, Hoa sữa.

Riêng tôi và một lũ trẻ trèo me treo sấu, mỗi khi nói tới Hà nội  là 1loạt những kỉ niệm chan chứa yêu thương, dữ dội hiện ra. Cái ngày  Mĩ lần đầu tiên..“Dằn mặt““ Hà nội( 1967) bằng loạt tên lửa xuống chơ Hôm .Tối đó từ nơi sơ tán, tôi mò về đứng bên ni đường nhìn sang bên tê, trong ánh lửa đỏ rực của hàng chục bó  đuốc,  dân phòng khiêng từng chiếc quan tài đỏ, trong tiếng khóc, tiếng thét .. đi ra.Đó là cái hình ảnh đầu tiên hết sức bi tráng về chiến tranh còn in đậm trong tôi đến giờ.

Và có 1 ngày tôi được đến ( thực ra là đi qua) Nghệ an giữa thanh thiên bạch nhật.Tết năm đó bọn Mẽo chơi „đẹp“ ngừng bắn cho VN ăn tết, bên ta tranh thủ mấy ngày nghỉ , hành quân cấp tập vô phía nam.Bọn tôi được ngồi trên xe tải của Liên xô chạy tuốt từ Hòa bình vô trỏng.

Cảng Bến Thuỷ thời chiến tranh (ảnh Internet)

Khi đoàn xe dừng trên phà Bến thủy, chúng tôi vô cùng ngỡ ngàng vì chưa bao giờ được  trông thấy 1 con sông rộng như thế, nước cứ xanh biêng biếc như tuổi trẻ chúng tôi..chảy mãi ra biển.Một loạt những địa danh, những cuộc biểu tình bất khuất của công nhân nhà máy diêm Bên thủy, nhà máy điện Vinh, nhà máy xe lủa Trường Thi như từ trong sách bước ra.

Quá choáng ngợp với kì tích lịch sử, với cảnh trời mây sông nước bao la, bọn tôi cứ đứng trên bờ mà hát Kachiusa..rồi bốc đồng đứa mô cũng viết lên mũ mấy chữ mà hồi đó lũ trẻ chúng tôi thờ phụng :Tổ quốc hay là chết..( nhập từ Cu ba)

Đấy những hình ảnh đẹp về xứ Nghệ trong tôi vẫn nguyên ven, thủy chung cho đến chừ như câu hát „Chè xanh xứ Nghệ , càng chát lại càng ngon, Keo cu đơ..lại càng giòn..“.Lần ni về lại xứ Nghệ, được anh bạn  Mô ủy quyền cho bạn Đồ trọc đưa tôi đi lòng vòng một quẹt thành Vinh, và lên thăm núi Quyết nơi có đền thờ  vua Quang Trung ( tên thật là Hồ Thơm xứ Nghệ), với bút tích của Cụ Hồ „Quang Trung là kẻ anh hùng“:Hôm nớ trời mưa giăng giăng, qua màn mưa tôi nhìn xuống thành Vinh mờ ảo sương khói..

Anh Đồ Trọc và mấy cháu kim kim trên núi Quyết (ảnh Cú Đỉn)

À thì ra..hôm nay sau gần nửa thế kỉ tôi mới nghiệm hết ý nghĩa đầy hình ảnh của câu ca dao năm nào, cái bức „Tranh họa đồ“ là đây..là cái vùng sương khói ẩn hiện dưới chân núi Quyết, là cái con sông Lam kia , đã bao lần „Bầm khúc ruột“ ( chữ của nhạc sĩ An Thuyên) để nuôi sống chở che cho triệu triệu người dân xứ Nghệ

Tôi tranh thủ chụp ít ảnh , rồi xuốn sân đền.Anh bạn có tên Đổ Trọc đang khua môi múa mép với mấy bé kim kim đồng hương, bên cạnh cái Toyota..mới cóng. Đồ Trọc giới thiệu, chú Cú đỉn người Hà nội , bạn chú.

Một cháu tinh quái hóm hỉnh trêu tôi, chú ở Hà lội vô à ? Cháu  cố tình nhấn thật rõ chữ Lội để báng bổ bệnh lói ngọng của người đàng ngoài.Tôi làm mặt đần ra như „ngỗng“, hỏi, thế chú chưa thấy cái tượng ông An Thuyên ở mô?.Cháu hỏi lai..An Thuyên nào ? à, cái ông sau khi mần cái bài chi chi có câu“Chân lấm bùn..ngỡ gót chân tiên“ để tả con gái xứ nghệ, bọn giai tứ xứ thấy cái hình ảnh đó đẹp quá đổ xô về Nghệ An lấy vợ, cứu cả nửa triệu con gái ế chỏng, ế chơ của vùng Sông Lam núi Hồng nhà bọn mi, răng bọn mi nỏ biết..Mấy con chuồn chuồn kim rú lên cấu sưng cả cánh tay Đồ Trọc…chú Hà lội lói náo, lói náo..

Chia tay với mấy cháu kim kim, chúng tôi ra về trong màn mưa trắng đục.Đồ trọc bật CD..giọng hát Phạm Phương Thảo, 1 người con của xứ Nghệ đang hát ..Quá nửa đời phiêu dạt, con lại về úp mặt vào sông quê, với cách luyến âm nhả chữ rất rõ ràng xứ Nghệ sờ chim ra sờ chim, sờ bướm ra sờ bướm, mà tôi dám quả quyết không một ca sĩ đàng ngoài nào hát được rành mạch như thế.

Bài Khúc hát sông quê của NS Nguyễn Trong Tạo, cũng là người con xứ Nghệ.Ngày xưa thời chiến tranh, tôi đã từng nghe những ca khúc có thể nói là bất hủ của xứ Nghệ , bài Tiếng hò trên đất Nghệ an và Tiếng hát sông Lam của Tân Huyền và Đinh quang Hợp.Ngày nay tôi lại được nghe những bài cũng là của người xứ Nghệ làm ra.

Cùng với mấy bài kia, bài Khúc hát sông quê (Ng Tr Tạo) Lời cỏ may ( Lê An Thuyên)..Neo đậu bên quê..Ca dao em và tôi (An Thuyên)..đã góp phần cùng tính cách người xứ Nghệ làm nên một vùng đất vừa thơ mộng, vừa dữ dội và..ấn tượng trong lòng triệu triệu người con đất Việt